Digitale Detox

Detox is de afkorting van detoxificatie en betekent ontgiften, het reinigen van het lichaam. Bijvoorbeeld door te vasten, een slakkenkuur of het eten van bepaalde kruiden.

De term detoxen, ontgiften sloeg voorheen op hoe je alle afvalstoffen uit je lichaam haalt. Dit kwam vaak neer op het eten van superfoods, of juist streng vasten en vooral veel drinken. Het werd vooral gebruikt op het gebied van gezonder leven.

Tegenwoordig gebruikt men de term detoxen, digitaal detoxen vooral voor het afkicken van het gebruik van de smartphone en sociale media, in dit verband gezien als gif. Digitale detox draait namelijk ook om het loskomen van je beeldscherm. Je gaat je leven weer zelf leiden, in plaats van het te laten leiden door ieder piepje van je telefoon en iedere facebookmelding.

In de praktijk blijkt dat toch heel lastig te zijn, omdat wij constant ‘aan’ staan en in verbinding met het internet. Op de een of andere manier willen we altijd bereikbaar zijn en dat geeft stress. In de boeken van David Levithan (Een opgeruimde geest) of Theo Kompernolle (Ontketen je brein) draait het om de overbelasting van ons brein omdat we onszelf geen rust meer gunnen. David Levitan beschrijft hoe ons brein gefocust is op nieuwigheden. In het verleden kon nieuwigheid gevaar betekenen en het was zaak snel te reageren. Nu hoef je niet bang te zijn voor een beer die plotseling op je pad komt, maar je brein werkt nog steeds zo. Het staat als het ware nog dichter bij de oermens dan bij onze moderne tijd van nu. In plaats van de beer is nu de trigger iedere keer dat er iets nieuws verschijnt op onze smartphone of pc. De beloning is dat we dan misschien iets leuks krijgen te zien of te ontdekken. Hierdoor krijgt ons brein een dopamine shot.

We zijn zelfs zo geconditioneerd dat alleen het bliepje of het trilgeluid van je telefoon al genoeg is om dit te bewerkstelligen. Dit noemt hij de verslavingsfase. Even snel kijken wie heeft gemaild, even checken hoeveel reacties ik heb gekregen. Het zijn hele kortstondige geluksmomentjes.

Blijkbaar halen we zo veel voldoening uit het constant in de weer in zijn met onze smartphone dat we zijn gaan lijden aan FOMO Fear of Missing Out. In 2013 stond er al een artikel over in Trouw. Het is niet het heerlijke medium, maar de onbegrensdheid ervan wat ons verslaafd maakt. Wanneer ben je digitaal verslaafd? Hieronder wat meetbare vragen om dwangmatig online zijn zichtbaar te maken.

1. Heb je altijd je smartphone binnen een meter afstand?
2. Vind je het moeilijk om te stoppen met internet?
3. Hoe vaak blijf je online terwijl je had willen stoppen?
4. Zit je vaak liever op internet dan dat je tijd doorbrengt met familie of vrienden?
5. Krijg je wel eens te weinig slaap door het internet?
6. En voel je je rusteloos, gefrustreerd of geïrriteerd als je niet online kunt zijn?

Kompernolle geeft als voorbeeld dat ons sociale netwerk vroeger in de oertijd misschien bestond uit 1000 mensen die je in je hele leven leerde kennen. Bovendien was het leefgebied een stuk beperkter. Ons brein hoefde zich bij het haardvuur niet druk te maken of het wel op de hoogte was van bijvoorbeeld de laatste trend in make-up. We houden weinig rekening met het feit dat ons brein ook tijd nodig heeft om te herstellen en te verwerken van wat er overdag binnenkomt aan prikkels. Slaap is een ondergeschoven kindje maar wel degelijk heel belangrijk voor herstel. Tijdens onze slaap worden zaken geordend.

Te kort slapen is uiteindelijk slecht voor alles.