Uitstelgedrag

Wat is uitstelgedrag? Dat is het gedrag dat je vertoont wanneer je bepaalde zaken laat liggen omdat je ze eigenlijk niet zo boeiend vindt, of vervelend, te klein, of te complex. Of omdat het geen prioriteit heeft voor je. Je stelt uit tot later wat je nu kunt doen. Uitstellen is een zeer menselijk trekje en heeft onder meer te maken met het lust-onlustprincipe van Sigmund Freud. En neurobioloog Henri Laborit* voegt toe dat een mens vlucht voor onlustgevoelens en op zoek gaat naar lustgevoelens; dat wordt nu de 'wet van Laborit' genoemd. Mensen stellen liever uit dan gelijk ergens de schouders onder te zetten. Het vermijden van een ongenoegen nu brengt vaak alleen nog maar meer ongenoegen straks. Misschien heb je wel eens gehoord van de marshmallowtest van Walter Mischel*. Een kind van 4 jaar krijgt iets lekkers aangeboden, een marshmallow. Het krijgt te horen dat hij, als hij er 15 minuten van af kan blijven, nog een tweede krijgt als beloning. De onderzoekers hebben aangetoond dat de kinderen die in staat waren te wachten, later meer succeskansen hadden. Zij konden zich beter beheersen. Zij toonden zich in staat om een onmiddellijke behoeftebevrediging te laten schieten voor een grótere behoeftebevrediging. Op 600 geteste kinderen kon 30% de verleiding weerstaan. Mischel legt uit dat de kinderen die zich wisten in te houden, allerlei vermijdingsstrategieën gebruikten: ze gingen zichzelf afleiden door te neuriën of te bewegen. Hersenstudies* hebben aangetoond dat de proefpersonen die een beloning kunnen uitstellen, een actievere hippocampus hebben dan de anderen. De kinderen uit het onderzoek zijn later, in de puberteit en op 30- en 40-jarige leeftijd, weer ondervraagd. De 30% kinderen die de verleiding konden weerstaan, hadden meer diploma's, waren slanker, waren sociaal beter geïntegreerd en hadden meer succes in hun leven. Het vermogen om bevrediging uit te stellen, dus een betere zelfbeheersing, geeft meer kans op succes. Dit vermogen is aan te leren. Je kunt erop trainen. Het is belangrijk is om er een gewoonte van te maken eerst de taaie klussen of complexe taken te doen, en dan de motiverende taken. Het is beter om te zorgen dat je het vervelendste eerst afhandelt. Er zijn twee opties: 1. snelle lusten uitstellen voor grotere lusten later; 2. snelle onlusten accepteren om grotere onlusten later te voorkomen. ‘Slik die kikker’ is een bekende timemanagement techniek van Brian Tracy, expert op het gebied van timemanagement. Stel dat je iedere dag een grote dikke kikker moet opeten. En als je het vandaag niet doet, heb je er morgen twee. En naarmate de dag vordert, kwaakt die kikker steeds harder. Op welk moment van de dag eet je dan die kikker? Juist? ’s Ochtends. Zo ben je er de rest van je dag van af en kun je je richten op leukere dingen. Na het eten van de kikker, dus beginnen met het ergste, krijg je veel meer energie om dóór te gaan. Alles daarna zal als een delicatesse smaken. Dat is de filosofie achter de ‘Slik Die Kikker’-methode van Tracy “De sleutel tot geluk, tevredenheid, grote successen en een geweldig gevoel van persoonlijke macht en effectiviteit is, dat je de gewoonte ontwikkelt om elke dag als je aan het werk gaat, als eerste je kikker te eten” – Brian Tracy, ‘Slik Die Kikker’ 2008 Brian Tracy is niet de eerste met deze methode. Hij werd geïnspireerd door Mark Twain: “Wanneer je ‘s ochtends als eerste een springlevende kikker eet, kun je de dag beginnen in de wetenschap dat dat waarschijnlijk het ergste is dat je die dag zal overkomen.” – Mark Twain. In de Wet van Parkinson staat dat dat het werk van een taak uitdijt naar de tijd die beschikbaar is om een taak te realiseren: work expands to fill the time available for its completion. Nog een reden om de vervelende taak eerst te doen. Een beroemd experiment van beroepspsychologen heeft aangetoond dat een afdeling meer tijd nodig had voor een routineklus van geijkte duur als van tevoren aangekondigd was dat zij daarná een lastige klus zouden krijgen. Zo werd het vervelende werk dus nog wat uitgesteld. Andersom, als ze te horen kregen dat de volgende klus een prettige was, duurde het huidige werk juist korter. Efficiënte mensen pakken de vervelende klussen eerst op, zodat ze er van af zijn en zodat ze hun werk onder controle houden. Mensen die vervelend werk uitstellen, zitten zichzelf in de weg. Ze denken te veel aan wat ze zouden moeten doen, maar waar ze geen zin in hebben. Zo lopen ze achterstanden op en komen verder onder druk te staan met het risico dat alles op het laatste moment nog overhaast gedaan moet worden.

Verwijzingen

Laborit Henri, L’Eloge de la fuite (de lof van de vlucht), éditions Gallimard, Paris, 1985 ; La Nouvelle Grille (het nieuwe raster), éditions Gallimard, Paris, 1986. Zie ook de film Mon Oncle d’Amérique van Alain Resnais, 1980.

Mischel Walter, De marshmallowtest. Quels sont les ressorts de la volonté ?, éditions Jean-Claude Lattès, Paris, 2015. Nederlandse uitgave: Verbeter je zelfbeheersing, Nieuwezijds B.V., 2015.

Hersenstudies. Lebreton Maël, Bertoux Maxime, Boutet Claire, Lehericy Stéphane, Dubois Bruno, Fossati Philippe, Pessiglione Mathias, “A Critical Role for the Hippocampus in the Valuation of Imagined Outcomes”, PLOS Biology, vol 11, n°10, 2013.